نحوه اجرای رأی کمیسیون ماده ۱۰۰

پیگیری اجرای رأی کمیسیون ماده ۱۰۰ و عدم اجرای رأی کمیسیون ماده صد زمانی اهمیت پیدا می‌کند که شما مراحل اولیه رسیدگی در کمیسیون را طی کرده‌اید و رأی صادر شده است. اگر با مراحل مقدماتی و تعاریف کمیسیون ماده ۱۰۰ آشنا هستید، اکنون در این مطلب با مراحل و نحوه اجرای رأی کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری همراه ما باشید.

پیگیری اعتراض به تخلفات ساختمانی در کمیسیون ماده ۱۰۰، معمولاً به‌صورت غیرحضوری انجام می‌شود. بر اساس تبصره ۱ ماده ۱۰۰ قانون شهرداری‌ها، کمیسیون ماده ۱۰۰ موظف است نماینده شهرداری را به جلسه دعوت کند، اما حضور مالک یا ذی‌نفع الزامی نیست؛ بنابراین، دفاع از خود در مقابل تخلفات ساختمانی باید به‌صورت کتبی انجام شود. برای پیگیری اعتراض می توان به وکیل کمیسیون ماده ۱۰۰ مراجعه کرد.

لازم به ذکر است که دستور وزارت کشور در خصوص حضور متخلف ساختمانی در جلسه رسیدگی کمیسیون ماده ۱۰۰ وجود ندارد، اما ممنوعیت آن نیز اعلام نشده است.

بر اساس دستور وزارت کشور، جهت تضمین حقوق دفاعی متخلف، از شهرداری خواسته شده است که از متخلف نیز در جلسه رسیدگی دعوت کند. اما در حال حاضر، رسیدگی به تخلفات ساختمانی معمولاً به‌صورت غیرحضوری انجام می‌شود.

در این حالت، ابتدا از طریق ابلاغ گواهی فرم تخلف، به متخلف یا ذی‌نفع فرصت داده می‌شود تا ظرف ۱۰ روز دفاعیات خود را بر اساس تخلفاتی که در فرم تخلف مشخص شده است، اعلام کند. پس از گذشت ۱۰ روز، کمیسیون می‌تواند تشکیل جلسه دهد.

اگر نسبت به‌جای صادره در مرحله بدوی اعتراض دارید و خواهان عدم اجرای رأی کمیسیون ماده صد هستید، می‌توانید به کمیسیون تجدیدنظر اعتراض کنید. رأی صادره از کمیسیون تجدیدنظر قطعی و لازم‌الاجراست.

بااین‌حال، متخلف (مالک یا ذی‌نفع) ظرف ۳ ماه پس از صدور رأی کمیسیون تجدیدنظر نیز می‌تواند به رأی صادره اعتراض کند. در این مرحله، پرونده برای رسیدگی به دیوان عدالت اداری ارسال خواهد شد.

مهم‌ترین مرجع قانونی دررابطه‌با اجرای رأی کمیسیون ماده ۱۰۰ ، ماده ۱۰۰ قانون شهرداری‌ها و ۱۱ تبصره آن است. بر اساس این ماده قانونی، حالات متفاوت پیگیری اجرای رأی کمیسیون ماده ۱۰۰ و در صورت لزوم بررسی عدم اجرای رأی کمیسیون ماده صد را می‌توان به شرح زیر دسته‌بندی کرد:

درصورتی‌که ساختمانی برخلاف اصول شهرسازی یا فنی و بهداشتی ساخته شود، یا بنای بدون پروانه یا برخلاف پروانه شهرداری احداث یا شروع به احداث شده باشد، شهرداری موضوع را به کمیسیون ماده ۱۰۰ ارجاع می‌دهد.

در کمیسیون ماده ۱۰۰، نماینده وزارت کشور، یکی از قضات دادگستری و یکی از اعضای انجمن شهر حضور دارند.

ذی‌نفع پس از دریافت پرونده از کمیسیون، ۱۰ روز فرصت دارد تا توضیحات خود را به‌صورت کتبی ارائه دهد.

کمیسیون پس از بررسی پرونده و استماع دفاعیات ذی‌نفع، ظرف یک ماه تصمیم مقتضی را اتخاذ می‌کند. این تصمیم همان رأی بدوی کمیسیون ماده ۱۰۰ است.

اگر رأی کمیسیون بر قلع تمام یا قسمتی از بنا باشد، مهلت مناسبی به مالک جهت تخریب داده می‌شود. این مهلت نباید بیشتر از ۲ ماه باشد.

اگر رأی کمیسیون پس از ابلاغ به مالک در مهلت مقرر اجرایی نشود، شهرداری رأساً اقدام به اجرای آن می‌کند و هزینه آن را نیز مطابق مقررات آیین‌نامه اجرای وصول عوارض، از مالک دریافت می‌کند.

این حالت مربوط به ساختمان‌هایی است که اضافه بنای آنها در حوزه استفاده از اراضی مسکونی واقع شده است.

کمیسیون ماده ۱۰۰ می‌تواند در صورت عدم ضرورت تخریب اضافه بنا، باتوجه‌به موقعیت ملک، رأی به اخذ جریمه صادر کند.

جریمه تعیین شده در رأی کمیسیون، متناسب با دو مورد زیر است:

• استفاده از فضای ایجاد شده
• نوع ساختمان از نظر مصالح مصرفی

توجه داشته باشید که جریمه نباید از حداقل یک‌دوم کمتر و از سه برابر ارزش معاملاتی ساختمان برای هر مترمربع بنای اضافی بیشتر باشد.

اگر ذی‌نفع از پرداخت جریمه خودداری کند و منجر به عدم اجرای رأی کمیسیون ماده صد شود، شهرداری مکلف است مجدداً پرونده را به همان کمیسیون ارجاع دهد و تقاضای صدور رأی تخریب را بنماید.

مقاله پیشنهادی: نحوه اجرای حکم تخریب کمیسیون ماده صد

این حالت مربوط به ساختمان‌هایی است که اضافه بنای آنها در حوزه استفاده از اراضی تجاری، صنعتی و اداری واقع شده است.

کمیسیون ماده ۱۰۰ می‌تواند در صورت عدم ضرورت تخریب اضافه بنا، باتوجه‌به موقعیت ملک، رأی به اخذ جریمه صادر کند.

جریمه تعیین شده در رأی کمیسیون، متناسب با دو مورد زیر است:

• نوع استفاده از فضای ایجاد شده
• نوع ساختمان از نظر مصالح مصرفی

جریمه تعیین شده در رأی کمیسیون ماده ۱۰۰ برای بنا زائد اراضی تجاری، صنعتی و اداری، نباید از حداقل دوبرابر کمتر و از چهار برابر ارزش معاملاتی ساختمان برای هر مترمربع بنای اضافی ایجاد شده بیشتر باشد.

اگر ذی‌نفع از پرداخت جریمه خودداری کند، شهرداری مکلف است مجدداً پرونده را به همان کمیسیون ارجاع دهد و تقاضای صدور رأی تخریب را بنماید.

درصورتی‌که ساختمانی بدون پروانه احداث شده باشد و اصول فنی، بهداشتی و شهرسازی در آن رعایت شده باشد، کمیسیون ماده ۱۰۰ می‌تواند در صورت رعایت اصول فنی، بهداشتی و شهرسازی در ساختمان بدون پروانه، با اخذ جریمه‌ای معادل یک‌دهم یا یک‌پنجم ارزش ساختمان، اجازه صدور برگ‌پایان کار را به شهرداری بدهد  و بدین نحو اجرای رأی کمیسیون ماده ۱۰۰ محقق می‌شود.

درصورتی‌که ساختمانی فاقد پارکینگ باشد یا پارکینگ آن غیرقابل‌استفاده باشد و امکان اصلاح آن نیز وجود نداشته باشد، کمیسیون ماده ۱۰۰ می‌تواند باتوجه‌به موقعیت محلی و نوع استفاده از فضای پارکینگ، به اخذ جریمه‌ای معادل حداقل یک برابر و حداکثر دوبرابر ارزش معاملاتی ساختمان برای هر مترمربع فضای از بین رفته پارکینگ، رأی صادر نماید.

کمیسیون ماده ۱۰۰ می‌تواند باتوجه‌به دو عامل موقعیت محلی و نوع استفاده از فضای پارکینگ، جریمه‌ای معادل حداقل یک برابر و حداکثر دوبرابر ارزش معاملاتی ساختمان برای هر مترمربع فضای از بین رفته پارکینگ، صادر نماید.

اگر شهرداری یا مالک یا قائم‌مقام او از تاریخ ابلاغ رأی کمیسیون ماده ۱۰۰ ظرف مدت ۱۰ روز نسبت به رأی صادر شده اعتراض کنند، مرجع صالح به رسیدگی به این اعتراض، کمیسیون دیگر ماده ۱۰۰ (مرجع تجدیدنظر) است که اعضای آن غیر از افرادی هستند که در صدور رأی قبلی شرکت داشته‌اند.

نکته مهم دراین‌رابطه این است که‌رای صادر شده قطعی و غیرقابل‌تجدید نظر است و عدم اجرای رأی کمیسیون ماده صد ممکن نیست.

کمیسیون ماده ۱۰۰ یک مرجع مستقل است و در حقیقت این کمیسیون وابسته به شهرداری‌ها نیست و زیر نظر قوه قضاییه نیز نمی‌باشد. این کمیسیون یک بخش حقوقی مستقل است که به شکایات ساختمانی و تعارضات میان شهرداری و مالکان پروژه‌های ساختمانی رسیدگی می‌کند.

کمیسیون ماده ۱۰۰ مکمل شهرداری‌ها است و ضمانت اجرایی به جهت اجرای قوانین شهرداری بشمار می‌رود؛ بنابراین می‌توان گفت این کمیسیون مرجعی است برای رسیدگی به اعمال غیرقانونی.

نکته: علاوه بر سه عضو اصلی کمیسیون ماده ۱۰۰، نماینده شهرداری نیز باید در جلسات کمیسیون حضور یابد. اما این نماینده حق رأی ندارد و صرفاً برای ارائه توضیحات در جلسات شرکت می‌کند.

در صورت بروز تخلفات ساختمانی، پرونده به کمیسیون ماده ۱۰۰ ارجاع می‌شود. این کمیسیون پس از رسیدگی، مطابق قانون، رأی و تصمیم مقتضی اتخاذ می‌کند.

شهرداری و افراد دیگر می توانند کمیسیون ماده ۱۰۰ را از بروز تخلفات ساختمانی آگاه کنند. اما افراد دیگر، حتی همسایه‌ها نیز می‌توانند این کار را انجام دهند.

نکته: اگر کسی، حتی همسایه، پرونده تخلفات ساختمانی را به کمیسیون ماده ۱۰۰ ارجاع دهد و کمیسیون رأی صادر کند، اعتراض و پیگیری رأی بر عهده کسی است که از رأی متضرر شده است.

در مرجع تجدیدنظر، علاوه بر شهرداری و مالک، هر شخصی که ذی‌نفع محسوب شود، می‌تواند اعتراض کند. ذی‌نفع شامل همسایه یا مستأجر ملک تجاری که مشمول سرقفلی می‌شود نیز می‌شود.

در مرجع بدوی، علاوه بر شهرداری و مالک، هر شخصی که قائم‌مقام مالک است، می‌تواند اعتراض کند. قائم‌مقام مالک می‌تواند وکیل، فرزند، همسر یا پدر و مادر مالک باشد.

آرای کمیسیون ماده ۱۰۰ قابل تعلیق، تخفیف یا تشدید نیست؛ بنابراین، مواردی که مربوط به بحث جزایی است، در کمیسیون ماده ۱۰۰ جریان ندارد.

در مورد جریمه عدم اجرای رأی کمیسیون ماده صد، اگر شهرداری از رأی صادره در کمیسیون بدوی شکایت و اعتراضی داشته باشد، کمیسیون ماده ۱۰۰ می‌تواند جریمه را تشدید کند. اما اگر شخص متخلف از رأی کمیسیون ماده ۱۰۰ شکایت و اعتراض داشت، کمیسیون ماده صد نمی‌تواند رأی را تشدید کند.

رأی صادره از کمیسیون ماده صد و عدم اجرای رأی کمیسیون ماده صد در موارد زیر قابل‌نقض است:

• عدم ابلاغ رأی به شخص ذی‌نفع و عدم طی مراحل قانونی
• احداث ساختمان قبل از تاریخ تصویب نقشه جامع شهر
• عدم رعایت مهلت ۱۰ روزه اولیه (عدم اعطای مهلت ۱۰ روزه به شخص متخلف برای پاسخگویی به گواهی تخلف)

در این مقاله سعی شد تمام نکات مهم در زمینه پیگیری رأی کمیسیون ماده ۱۰۰ و نحوه اجرای رأی کمیسیون ماده ۱۰۰ بیان شود. اگر در این زمینه نیاز به مشاوره و دریافت وکیل داشتید می توانید از طریق شماره تلفن های ثبت شده در سایت با ما در تماس باشید تا مشاوران و وکلای حرفه ای ما در این زمینه شما را یاری نمایند.